Budowa łożysk tocznych

Łożyska składają się z:

• elementów tocznych,
• koszyka,
• pierścienia wewnętrznego,
• pierścienia zewnętrznego,
• bieżni głównych,
• bieżni pomocniczych,

Rysunek: Budowa łożyska tocznego

Bieżnie główne przenoszą obciążenie w głównym kierunku działania łożyska. Bieżnie pomocnicze przenoszą obciążenie w kierunku innym niż główny.
Pierścień wewnętrzny osadzony jest na wale maszyny a zewnętrzny w oprawie.
Koszyk służy do:

• oddzielenia elementów tocznych względem siebie, aby uniknąć ich wzajemnego tarcia i utrzymać powstawanie ciepła na możliwie niskim poziomie,
• równomiernego rozmieszczenia elementów tocznych na obwodzie łożyska tocznego (utrzymanie elementów tocznych w jednakowej odległości od siebie) w celu uzyskania równomiernego rozkładu obciążenia,
• uniemożliwienia wypadania elementów rocznych, w łożyskach rozłącznych i wychyleniowych,
• prowadzenia elementów tocznych w nieobciążonej strefie łożyska.

Koszyk z elementami tocznymi znajduje się miedzy pierścieniami łożyska.
Koszyki do łożysk można podzielić na koszyki blaszane i masywne.
Koszyki blaszane są wytwarzane głównie ze stali(mogą być także z mosiądzu). Koszyki tego typu mają mniejszą masę i zajmują niewielką przestrzeń między pierścieniem wewnętrznym i zewnętrznym. Dzięki temu środek smarowny dociera łatwo do wnętrza łożyska i jest on rozprowadzany przez koszyk. Koszyki masywne są wytwarzane z metalu, z tekstolitu (tkanina utwardzona żywicą fenolową) i tworzywa sztucznego. Koszyki masywne z metalu stosuje się przy wysokich temperaturach. Koszyki masywne są również użytkowane wówczas, gdy konieczne jest prowadzenie koszyka na obrzeżach pierścienia.

Podział łożysk tocznych

Łożyska toczne można podzielić ze względu na:

• nominalny kąta działania łożyska α(promieniowe i osiowe),
• kształt elementów tocznych (kulkowe, walcowe, igiełkowe stożkowe, baryłkowe),
• możliwość wzajemnego wychylanie się pierścieni (zwykłe, wahliwe i samonastawne),
• pozostałe cechy konstrukcyjne, (np. liczby rzędów elementów tocznych, rozmieszczenia bieżni pomocniczych, uszczelek, blaszek ochronnych, kształtu powierzchni osadczych itp.).

Ze względu na wartość nominalnego kąta działania łożyska α łożyska można podzielić na:

• ściśle poprzeczne; α =0°,
• poprzeczno-wzdłużne (skośne); 0°< α ≤45°,
• wzdłużne (osiowe); 45°< α <90°,
• ściśle osiowe (oporowe); α =90°.

Rysunek: Rodzaje łożysk ze względu na wartość nominalnego kąta działania łożyska.

promieniowe (poprzeczne)	osiowe (wzdłużne)	skośne

Ze względu na kształt elementów tocznych łożyska można podzielić na:

• kulkowe,
• wałeczkowe:
  • walcowe,
  • igiełkowe,
  • stożkowe,
  • baryłkowe i inne.

Rysunek: Rodzaje elementów tocznych

kulka	wałeczek walcowy	igiełka	wałeczek stożkowy	baryłka

Rysunek: Rodzaje łożysk tocznych ze względu na kształt elementów tocznych

kulkowe	walcowe	igiełkowe

stożkowe	baryłkowe

Ze względu na możliwość wzajemnego wychylenia się pierścieni łożyska toczne można podzielić na:

• zwykłe,
• wahliwe,
• samonastawne.

Rysunek: Rodzaje łożysk ze względu na wartość nominalnego kąta działania łożyska.

zwykłe	wahliwe

Ze względu na ilość rzędów elementów tocznych łożyska można podzielić na:

• jednorzędowe,
• dwurzędowe,
• wielorzędowe.

Rysunek: Rodzaje łożysk tocznych ze względu na ilość rzędów elementów tocznych

jednorzędowe	dwurzędowe